Nedensiz zenginleşme ya da hukuk literatüründe bulunan ismi ile sebepsiz zenginleşme özetle, bir kişinin mal varlığında nedensiz bir artış yaşanırken buna bağlı olarak başka birinin zenginliğinin azalıyor olması anlamına gelmektedir. Sebepsiz zenginleşme davasının var olması için birtakım unsurların gerçekleşmesi zorunludur. Sebepsiz zenginleşme koşulları:
- Bir kişinin zenginliğinde nedensiz artış olması
- Diğer kişi ya da tarafın mal varlığında bir azalma gerçekleşmesi
- Mal varlığı artan kişinin zenginleşmesinde haklı neden bulunmaması
- İki tarafın mal varlığında yaşanan değişim arasında bir illiyet bağının var olması
Gerekli koşullar karşılandığı durumda sebepsiz zenginleşme davası oluşabilmektedir. Bu dava sonucunda sebepsiz zenginleşen kişinin geri verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu yükümlülük Türk Borçlar Kanunu madde 79 ile açıkça belirtilmektedir.
“Sebepsiz zenginleşen, zenginleşmenin geri istenmesi sırasında elinden çıkmış olduğunu ispat ettiği kısmın dışında kalanı geri vermekle yükümlüdür. Zenginleşen, zenginleşmeyi iyiniyetli olmaksızın elden çıkarmışsa veya elden çıkarırken ileride geri vermek zorunda kalabileceğini hesaba katması gerekiyorsa, zenginleşmenin tamamını geri vermekle yükümlüdür.”
Sebepsiz Zenginleşmede Zamanaşımı
Davada zaman aşımı, ön görülen süre içinde açılmayan ya da gerekli süre içinde sonuçlandırılmayan davanın düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kavramıdır. Türkiye yargı sistemi içinde pek çok dava türünün zaman aşımı süresi kanun ile belirlenmektedir. Sebepsiz zenginleşme davasında bulunan zaman aşımı hükümleri, Türk Borçlar Kanunu madde 82 ile düzenlenmiştir. Maddeye göre:
“Sebepsiz zenginleşmeden doğan istem hakkı, hak sahibinin geri isteme hakkı olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve herhâlde zenginleşmenin gerçekleştiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.”
Kanunun ilgili maddesi doğrultusunda sebepsiz zenginleşme davası açmak için, hakkınızı öğrendiğiniz gün itibari ile 2 yıl içinde dava açmanız en iyisi olacaktır. Diğer koşullarda ise her halükarda 10 yıl sonra bu davanın zaman aşımına uğrayacağı unutulmamalıdır.